Zomerverblijf van August J. Janssen
Villa Russenduin, dat nu als hotel dienst doet, is een markant bakstenen gebouw met een uitkijktoren. Het huis werd in 1916 gebouwd door het bekende architectenbureau Gebrs. Van Gendt als zomerverblijf voor August J. Janssen, een schatrijke Amsterdammer. Het ontwerp, in een gematigde Amsterdamse School stijl, omvatte ook bijgebouwen en stallen. De riante woning telde maar liefst vijf badkamers en aan de interieurafwerking werd de grootste zorg besteed. Op veel plaatsen in het gebouw zijn houtsnijwerk, glas-in-lood en tegels te zien, die nu nog getuigen van het grote vakmanschap waarmee de oorspronkelijke inrichting tot stand is gekomen. Janssen, firmant van de Deli-Maatschappij, heeft zijn schepping wel af gezien, maar hij heeft er nooit gewoond. Een paar weken na de oplevering stierf hij.
Functieveranderingen Villa Russenduin
Lange tijd was de kolos onverkoopbaar, wat mede kwam door een erfdienstbaarheid van het echtpaar Van Reenen die op het terrein rustte. Daarmee wilde de familie voorkomen dat er instellingen zouden komen die zij in strijd achtten met de uitstraling van Bergen aan Zee als elite-badplaats. Iets dergelijks zou later, van 1933 tot 1972, toch gebeuren, toen Villa Russenduin bekendheid genoot als BIO-vacantiehuis, waar arme stadskinderen konden aansterken. Voor dat doel is het pand in de jaren '30 ingrijpend verbouwd. Er kwamen een gymnastiekzaal en een verwarmd zwembad, een unicum voor een Europees koloniehuis. De huidige eigenaar, hotel Huize Glory, geeft regelmatig rondleidingen, inclusief een beklimming van de toren. Eenmaal boven is te zien waarom August Janssen voor deze prachtlocatie koos: het weidse uitzicht over duin, strand en zee is nog altijd even adembenemend mooi.
Herkomst naam Russenduin
Omstreeks 1800 was de omgeving van het dorpje Bergen nog woest en ledig. Bergen aan Zee bestond nog niet eens. Omdat Nederland (toen Bataafse Republiek) een alliantie met Frankrijk (aartsvijand van Engeland) had gesloten, vond hier in 1799 een bloedige veldslag plaats tussen een Engels-Russisch invasieleger en de Bataafs-Franse troepen. De aanval werd afgeslagen, waarbij zo’n 3000 Russen sneuvelden. De naam Russenduin herinnert aan deze bijna vergeten episode van onze geschiedenis. Een halve eeuw later kocht de Amsterdamse patriciër Jan Jacobus Henricus van Reenen de uitgestrekte heerlijkheid Bergen en ging er wonen. Zijn zoon Jacob (tevens burgemeester van Bergen) en diens vrouw zouden het landgoed tot 1923 als een familiebedrijf beheren. Met door hen opgerichte bouwmaatschappijen werd Bergen aan Zee gesticht en kwamen grote delen van de woeste gronden in de omgeving projectmatig tot ontwikkeling. Een voorbeeld was een hectaren groot terrein ten noorden van de Zeeweg, waarop Villa Russenduin zou verrijzen.
BIO-vacantieoord
Met de almacht van de Van Reenens was het na 1923 gedaan. Vier jaar later werd in Amsterdam de Stichting BIO-vacantieoord opgericht, ‘voor alle gezindten’. Doel was het opzetten van een vakantiekolonie voor arme stadskinderen, zogeheten bleekneusjes, voor wie vakantie altijd een onbereikbaar ideaal was geweest. De belangrijkste initiatiefnemer was bioscoopexploitant Abraham Tuschinski. Collectefilmpjes in de bioscopen moesten de bezoekers aansporen tot gulle giften aan de stichting. In 1931 kon de stichting voor het beoogde doel het landgoed Russenduin aankopen. Twee jaar later namen de eerste kinderen bezit van ‘hun’ vakantiehuis. Tot ver na de Tweede Wereldoorlog is in de meeste Nederlandse bioscopen gecollecteerd voor BIO-vacantieoord. In 1972 werd de voormalige Villa Russenduin door BIO verkocht. Vakantiekolonies hoorden niet meer bij het moderne leven. Tegenwoordig heeft het gebouw een hotelfunctie. In de directe omgeving ligt een natuurreservaat waarin diverse wandel- en fietsroutes zijn uitgezet.
Kijk voor meer informatie over het hotel op http://www.huizeglory.nl/