Geboren in Amsterdam Noord, opgegroeid in Betondorp en levenslang een wereldreiziger, dat is Ed van der Elsken. Kort na de oorlog besluit hij fotograaf te worden. Hij leert het vak door te werken bij fotografen en gaat met een 9 x 12- platencamera van zijn vader de buurt in, maakt foto's van de hoertjes op de Zeedijk en van het leven rondom Het Kolkje. Op zijn zwerftochten door de stad maakt hij foto’s van 'zijn Amsterdam' en verkoopt deze op straat. In 1947 trekt hij door Frankrijk en de foto’s die hij mee terugneemt worden door college-fotografen positief beoordeeld. Hij kan gratis wonen boven het atelier van fotograaf Ad Windig in de Prinsenhofsteeg, in ruil voor hand-en-spandiensten. Van der Elsken wordt lid van het Platform GKf, een groep fotografen die staat voor sociaal engagement in de traditie van de oprichters Cas Oorthuys, Emmy Andriesse, Eva Besnyö en Carel Blazer.
Begin jaren vijftig verblijft hij veel in Parijs waar hij als bohemien leeft en succes oogst met zijn foto’s. Hij komt in contact met Edward Steichen, conservator van het Museum of Modern Art in New York. Met Een Liefdesgeschiedenis in Saint Germain des Prés verwerft hij internationale roem. Het is een op zijn eigen leven geïnspireerde fotoroman over een groep jonge bohemiens die doelloos rondhangt in het naoorlogse Parijs. Meer dan twintig fotoboeken zouden volgen, waaronder Bagara (1958) over het dorpsleven in Centraal Afrika en De ontdekking van Japan (1988). Deze fotoboeken vormen, samen met zijn films, de kern van het oeuvre van Van der Elsken en het uitgangspunt van de tentoonstelling in het Stedelijk Museum, waarbij een uitgebreide catalogus verschijnt.
De liefde voor Amsterdam bekoelt nooit, Van der Elsken houdt van de reuring, van de actie en fotografeert demonstraties, de markt, de kermis, het verkeer, de relletjes of zoals hij zelf zegt "...mijn zotten, mijn zwervers, de uitslovers, de beeldschone meiden, de zware jongens, de vullisbakkenvreters, de smoelentrekkers..." Het resulteert in verschillende boeken waaronder de klassieker Amsterdam!, een overzicht van de foto’s die hij tussen 1947 en 1970 heeft gemaakt.
Het Amsterdams Historisch Museum heeft in 1979 en in 1997 zijn Amsterdamse werk geëxposeerd.