#020today: Postjesweg

Hoofdmotief van het als ‘Amsterdam Zuid’ aangeboden stadsgezicht is een levendige straat met op de achtergrond enkele huizenblokken, die zich direct als Amsterdamse School laten herkennen. De schilder van de zonnige voorstelling, Erasmus Bernhard von Dülmen Krumpelmann, was een van oorsprong Duitse kunstenaar. Hij studeerde in Amsterdam bij August Allebé, alvorens zich in 1921 in Drenthe te vestigen, waar hij in 1987 overleed. Van zijn hand beschikte het Amsterdam Museum (voorheen Amsterdams Historisch Museum) reeds over een vijftal Amsterdamse stadsgezichten, doch alle met de binnenstad als thema. Snel en voorbeeldig speurwerk van Bert Gerlagh van het Stadsarchief Amsterdam leerde dat het niet Amsterdam Zuid betrof, maar Amsterdam West.

Onderwerp van het schilderij is de Postjesweg, ter hoogte van de brug over de Admiralengracht, gezien naar het westen. Vanaf een standpunt naast de Vierde Ambachtschool (1921-’24 – Postjesweg 1) voert Von Dülmen Krumpelmann onze blik de brug over: naar de hoek Admiralengracht 1 t/m 5 en het aangrenzende blok Postjesweg 24-34, de ingang van de Marco Polostraat en de schuin lopende gevelwand Postjesweg 36-76. Links over de brug zien we eerst een parkje, dat zo te zien nog wordt aangelegd, en dan een hoekje van Postjesweg 7. Rechts daarvan is nog juist de bebouwing te zien op de kruising van de Postjesweg en de Hoofdweg (nr. 141), meer dan 400 meter verderop. Aan het einde van de Postjesweg hield de wereld op bij de tuinderijen van de Sloterpolder. Het Rembrandtpark bestond lang alleen op de tekentafel en werd pas in de jaren '70 aangelegd.

De schilder moet zijn geboeid door het zonlicht op de late middag en de sierlijke bocht van de Postjesweg. De wijze waarop hij de straat heeft bevolkt met passanten, fietsers, een auto en een tram – lijn 17 om precies te zijn, verraadt de invloed van Breitner. De meeste bebouwing langs de Postjesweg is tot stand gekomen in de jaren 1927-’28, zodat met recht gesproken kan worden van een Nieuwe stadswijk, zoals de door de schilder gegeven titel luidt. Te oordelen naar de getoonde kleding en de auto dateert het schilderij uit het eerste begin van de jaren '30.

Voor het Amsterdam Museum is het schilderij een belangrijke aanwinst, aangezien geschilderde stadsgezichten van de vooroorlogse wijken uit de tijd zelf zeldzaam zijn. In het Stadsarchief zijn daarenboven verrassend weinig foto’s van deze buurt bewaard. Omdat wij niet alles wat er aan Amsterdamse stadsgezichten is geschilderd kunnen en willen verwerven, richt het museum zich in het geval van 20ste-eeuwse en latere stadsgezichten voornamelijk op de minder getoonde delen van de stad, de rafelranden én uitzichten vanuit het atelier of woonhuis van de kunstenaar. De in beeld gebrachte menselijke activiteiten strekken daarbij tot aanbeveling! Dit aantrekkelijke doek voldoet aan een groot aantal van deze criteria.

Staand voor het schilderij wordt duidelijk dat de schilder heeft geworsteld met de palen van de tramleiding en de bomen. De aanvankelijk blauwe lucht is door hem in een laat stadium alsnog gedeeltelijk van een wolkendek voorzien, om de verticale accenten heen geschilderd. Wanneer wij het uitzicht van de schilder ijken aan de huidige situatie, blijkt dat er op het eerste gezicht weinig is veranderd. De woonblokken aan de noordzijde zijn inmiddels voorzien van overstekende dakranden. De trampalen zijn als verticale accenten nog altijd beeldbepalend en op de plaats van de lantaarnpaal met sierlijk gebogen top staat een wat strakkere nakomeling.

Opvallend is wel dat er in werkelijkheid geen bomen op de brug staan. Die moet de schilder er in zijn atelier bij hebben verzonnen. Bij nader inzien is er meer dat niet klopt: de bolling in het wegdek is gladgestreken en de brugleuning links weggelaten. Von Dülmen Krumpelmann heeft van de brug bij de Postjesweg een zonnige straat in een nieuwe stadswijk gemaakt. Prima titel dus.

Wil je meer informatie over dit schilderij van Von Dülmen Krumpelmann? Klik dan hier.