amsterdam museum
 

Biografie van Amsterdam 2011

Internering van Politieke Delinquenten in Amsterdam

Het thema van de Biografie van Amsterdam 2011 is een onderwerp in de Amsterdamse geschiedenis wat nog niet goed is onderzocht. Volgens Koos Groen, in "Fout en niet Goed" zijn er in Amsterdam in mei 1945 rond de 10.000 mensen gearresteerd op verdenking van hulpverlening aan de bezetter: vooral NSB'ers en daarnaast ook SS'ers en mensen die zonder lidmaatschap "fout" werden geacht. Hij noemt vier kampen: Da Costastraat, Corellischool, Koningslaan en Nieuwendammerdijk, waarvan er twee (Corellischool, Koningslaan) maar kort zouden hebben bestaan. Verder meldt hij dat in november 1945 alle geïnterneerden zijn geconcentreerd in het kamp aan de Levantkade. Daar zouden toen 1012 mannen en 821 vrouwen hebben gezeten. Deze opsomming roept al tal van vragen op. Hoe is de vrijlating van die achtduizend mensen verlopen, tussen mei en november? Waar zaten er hoeveel? Onder wat voor omstandigheden? Zijn daar slachtoffers gevallen?

Daarnaast hebben we de brochure van ds H.W. van der Vaart Smit, "Kamtoestanden", waarin allerlei incidenten beschreven staan. Vooral in het kamp aan de Levantkade hebben zich heftige tonelen voorgedaan, waarbij wraak een belangrijker verschijnsel moet zijn geweest dan medemenselijkheid.

Maar precieze feiten ken ik niet. Het zou mooi zijn als we er met een groep onderzoekers in zouden slagen de internering van "foute" Nederlanders in Amsterdam in kaart te brengen, en er een gedegen historisch overzicht van te geven. Daarnaast zouden we ooggetuigenverslagen kunnen verzamelen, liefst van alle kanten - bewakers, geïnterneerden, buurtbewoners. Of dat zal lukken is, gezien de leeftijd van de betrokkenen, de vraag.

Het zou in ieder geval een nuttige bijdrage zijn aan de geschiedschrijving van de hoofdstad. Onderstaande filmpjes van studenten Publieksgeschiedenis hebben hieraan alvast een kleine bijdrage geleverd.