Johannes Timmers (auteur), Journaal Boek van 't Oostindies Comp. Schip Holland van 't jaar 1781 tot 1784, 1781 – 1784. Manuscript. Collectie Amsterdam Museum, LA 2022.2

Johannes Timmers (auteur), Journaal Boek van 't Oostindies Comp. Schip Holland van 't jaar 1781 tot 1784, 1781 – 1784. Manuscript. Collectie Amsterdam Museum, LA 2022.2

Slag bij de Doggersbank

Er vond een eendaagse, hevige zeeslag plaats in de buurt van de Doggersbank, een ondiepte in de Noordzee ten oosten van Noord-Engeland. Deze Slag bij de Doggersbank bleef echter onbeslist, omdat de schepen van beide partijen zo gehavend waren, dat zij totaal niet meer konden manoeuvreren. Maar het werd echter geacht als een grote overwinning. Zoutman keerde na de slag naar Texel terug en zijn vloot kwam…

‘…seer geramponeerd (=beschadigd) weder in Texel binnen. Was deerlijk gehavend en was wel te zien waar zy geweest waare,
behalven het schip Holland, gevoerd bij captijn
Dedel, welk ‘s nags na het gevegt gezonken is,
dog de equipasie (=bemanning) wierd door een ander schip, de Spijon genaamd, gered.’

Aldus het reisjournaal van Johannes Timmers, een Amsterdammer, die dienst genomen had bij de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) en getuige was van deze terugkeer. Door het uitbreken van de Vierde Engelse Oorlog (1780–1784) werd Timmers’ reis naar Ceylon met het VOC-schip Holland met enige maanden vertraagd; niet te verwarren met het oorlogsschip Holland uit het hiervoor geciteerde tekstfragment, dat na het zeegevecht zonk.

Het Amsterdam Museum verwierf dit handgeschreven reisjournaal in 1998. Het bestaat uit twee banden: een min of meer zakelijke versie van het journaal in een ‘nethandschrift' en een persoonlijke versie in een ‘kladhandschrift'. Publicatie van dit reisjournaal wordt momenteel voorbereid en zal naar verwachting in de loop van volgend jaar verschijnen.

Richard Paton, De slag bij de Doggersbank (5 augustus 1781), 1781 – 1791, olieverf op doek. Collectie Amsterdam Museum. SA 22832

Richard Paton, De slag bij de Doggersbank (5 augustus 1781), 1781 – 1791, olieverf op doek. Collectie Amsterdam Museum. SA 22832

Hulde aan de zeehelden

Het was voor het eerst sinds 1704, dat er door de Nederlanders op zee weer een strijd uitgevochten werd. De ervaring die onze bevelhebbers ter zee misschien misten werd daarbij door hun moed en volharding op grootse wijze gecompenseerd. De bevelhebbers Vlootvoogd Zoutman, Dedel, Bentinck, Van Braam en Van Kinsbergen werden dan ook luisterrijk als helden ontvangen en gehuldigd. Alle kapiteins ontvingen een gouden erepenning, eresabels en al de strijders gedenkpenningen van edel metaal.

Memorabilia

Als gevolg van de ‘overwinning’ ontstond er een levendige handel in souvenirs, zoals: twee zilveren schoengespen en een zilveren snuifdoos.

Lofgedicht

De medicus en dichter Johan le Francq Berkhey vond in de aanwezigheid van zijn zoon Evert Jan bij deze zeeslag een aanleiding tot het schrijven van dit lofdicht.

Johann George Holtzhey (medailleur), Overlijden van Wolter Jan Gerrit Baron Bentinck, schout-bij-nacht en adjudant van prins Willem V, als gevolg van een wond opgelopen bij de Doggersbank, 1781, zilver. Collectie Amsterdam Museum, PA 621

Johann George Holtzhey (medailleur), Overlijden van Wolter Jan Gerrit Baron Bentinck, schout-bij-nacht en adjudant van prins Willem V, als gevolg van een wond opgelopen bij de Doggersbank, 1781, zilver. Collectie Amsterdam Museum, PA 621

Hendrik  Marsman (goud- en zilversmid) (toegeschreven), Twee schoengespen, 1781, zilver. Collectie Amsterdam Museum, KA 5507.1/2

Hendrik Marsman (goud- en zilversmid) (toegeschreven), Twee schoengespen, 1781, zilver. Collectie Amsterdam Museum, KA 5507.1/2

Christoffel (toegeschreven) Woortman (goud- en zilversmid), Snuifdoos, 1782, zilver. Collectie Amsterdam Museum, KA 3773

Christoffel (toegeschreven) Woortman (goud- en zilversmid), Snuifdoos, 1782, zilver. Collectie Amsterdam Museum, KA 3773

J. le Francq Berkhey, Zeetriumph der Bataafsche Vryheid op Doggersbank bevochten de 5den van Oogstmaand 1781. Twee stukken met platen. Collectie Amsterdam Museum, LA 999.1/2

J. le Francq Berkhey, Zeetriumph der Bataafsche Vryheid op Doggersbank bevochten de 5den van Oogstmaand 1781. Twee stukken met platen. Collectie Amsterdam Museum, LA 999.1/2