In #FridayFavourites vertelt wekelijks iemand over zijn of haar favoriete werk uit het oeuvre van Jacob Cornelisz van Oostsanen. Vandaag de beurt aan kunsthistorica Malve Falk, pas afgestudeerd aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij deed onderzoek naar dit werk en ontdekte Jacobs grote ideeën.
Klein schilderij, grote ideeën
De favoriet van Malve Falk
“Mijn favoriete schilderij van Jacob Cornelisz is ‘Maria Magdalena’. Hoewel ik het origineel pas op de tentoonstelling voor het eerst zal ontmoeten, heeft dit werk mij sinds de eerste oogopslag gefascineerd. ‘Maria Magdalena’ lijkt op het eerste gezicht een typisch werk van Jacob Cornelisz te zijn, en wie goed kijkt ontdekt dat achter dit kleine schilderij grote ideeën schuilen.
Binnen de literatuur wordt het schilderij “de schakel in de keten” tussen de vroege en de latere werkfases van Jacob Cornelisz genoemd. Jacob verwerkte in ‘Maria Magdalena’ als één van de eerste Amsterdamse kunstenaars een eerste invloed van de Italiaanse Renaissance: hij plaatste onder de vensterbank een reliëf van vier vechtende naakte mannen. De inspiratie hiervoor was waarschijnlijk een prent van de Florentijnse kunstenaar Antonio Pollaiuolo, ‘Gevecht van tien naakte mannen’ (ca. 1470). De invloeden van de Renaissance zijn in Jacobs latere werken, zoals bijvoorbeeld ‘Salomé’ (1524), duidelijker zichtbaar; maar ‘Maria Magdalena’ was het begin van die vernieuwing.
Het schilderij van Maria Magdalena was ook op een ander manier actueel: een Franse humanist bepleitte in 1517 dat die éne Maria Magdalena niet bestond, maar dat de heilige een product was van onjuiste interpretaties en legendes. Dat maakte destijds een storm van verontrusting en tegenreacties los. Deze reacties werden ook vertaald in afbeeldingen. ‘Maria Magdalena’ van Jacob Cornelisz is een geschilderde reactie op de ophef rond de heilige. In het landschap op de achtergrond is namelijk een grot te zien. Deze verwijst naar een bedevaartsplaats in de Provence waar Maria Magdalena zich als kluizenares in een grot zou hebben terug getrokken. Dit detail was nieuw in voorstellingen van Maria Magdalena en zou later steeds vaker als kenmerk van de heilige gebruikt worden. De grot is net als het reliëf met de vechtende mannen het begin van een vernieuwing.”
Meer weten over dit schilderij? Het werk is tijdens de tentoonstelling te zien in het Stedelijk Museum Alkmaar.
114 keer bekeken