Moeder Maria

Maria van Eeghen-Rahusen heette ze en ze was 22 jaar oud toen ze stierf, op 30 november 1816. Behalve een paar data weet ik frustrerend weinig over haar. Ze werd geboren op 28 september 1794 in Amsterdam. Haar vader Hermann Rahusen kwam uit een Duitse koopmansfamilie. Haar moeder Sarah was een De Clercq, de bekende Amsterdamse familie die o.a. de dichter Willem de Clercq heeft voortgebracht. Beide families waren doopsgezind, net als de Van Eeghens. Wat dat betreft was het een logische match.

Algemeen Boterhammensmeerster

Pieter en Maria trouwden in Amsterdam op 17 januari 1816. Ze waren allebei 21 jaar, jong voor nu maar toen heel normaal. In het familiearchief van de Van Eeghens zijn maar weinig bronnen uit deze tijd te vinden. Wel is er een mooi verslag van een Gelders reisje dat het jonge echtpaar maakte in juli 1816, samen met nog vier familieleden. Pieter introduceert zijn vrouw daarin melig als ‘algemeen boterhammensmeerster’ van het gezelschap. Zichzelf noemt hij voor de gelegenheid ‘journalist’, zijn schoonvader is de kapitein. Het klinkt als een vrolijk reisje maar Maria leer ik er nauwelijks beter door kennen. Brieven van, aan of over haar heb ik nog niet gevonden.

Onze Voortrekkers

Ze is voor zover ik weet nooit getekend of geschilderd, en de fotografie moest nog worden uitgevonden. Gelukkig stuitte ik laatst op een mooie beschrijving van Maria in de geschiedenis van een andere beroemde Amsterdamse familie: de Boissevains. Charles Boissevain schreef in 1906 Onze voortrekkers. De geschiedenis van eenige leden der familie Boissevain. De familiegeschiedenis biedt een prachtig tijdsbeeld van de 19e eeuwse burgerij in Amsterdam, dankzij de dagboekfragmenten en bespiegelingen van verschillende Boissevains.

Daniël Boissevain (1772-1834) blijkt een goede vriend van Pieter en Maria te zijn geweest. Op vrijdag 29 november schrijft hij in zijn dagboek dat er ‘zeer ongunstige berichten’ zijn over de gezondheid van Maria - 'Mimi' noemt hij haar. De volgende dag schrijft hij: ‘‘s Morgens berigt van Mimi van Eeghen veel gunstiger, tegen den middag minder. 's Avonds kwam W. de Clercq ons het overlyden van Mimi van Eeghen berichten. Wy allen zeer aangedaan.’

'Een rein hart en vele idealen'

Na de begrafenis schrijft Daniël Boissevain opnieuw over Mimi: ‘zij was vóór vyf weken bevallen van een zoon, eene hevige catharale ziekte sleepte haar in het graf; van de eerste jeugd af aan was zy de vriendin myner vrouw geweest, ik had in hare vriendschap, zoowel als in die van haren Echtgenoot, sedert jaren gedeeld, wy beweenden haar hartelyk. By een rein hart en vele idealen bezat zy die goedheid, gulheid en vroolykheid, die haar de vreugd van iedere byeenkomst deden zyn; onze achting en liefde vergezelden haar in het graf.’

Het is maar één bron en vast een geïdealiseerde. Maar toch, ik weet weer een klein beetje meer. Piet van Eeghen was nog maar vijf weken oud toen zijn moeder stierf. Herinneringen kan hij niet aan haar hebben gehad, maar misschien heeft ze toch een paar van die vele idealen op hem over weten te brengen.

 

De familiegeschiedenis van de Boissevains is in 1906 uitgegeven in eigen beheer (in te zien op de studiezaal van Bijzondere Collecties). Tien jaar later maakte Therèse Schwartze dit prachtige portret van zes zusjes Boissevain. Het is een van mijn favorieten uit de collectie van het Amsterdam Museum.