Nadat hij in 1945 tot rooms-katholiek priester was gewijd, werd de pater jezuïet Jan van Kilsdonk godsdienstleraar op het Amsterdamse Sint-Ignatiuscollege. Onder zijn leerlingen bevond zich een flink aantal later bekend geworden intellectuelen, zoals de letterkundige Kees Fens, politiek activist Ton Regtien, dichter Huub Oosterhuis en historicus Jan Bank.
Halverwege de jaren '50 werd Van Kilsdonk voor het eerst geconfronteerd met de schadelijke effecten van verdrongen homoseksualiteit. Zijn ogen werden geopend toen een oud-leerling zelfmoord pleegde. De jongen had een dagboek nagelaten, waarin hij zijn eigen homoseksualiteit beschreef en de funeste impact die de negatieve benadering had van veel dienaren van de rooms-katholieke kerk. In die periode zal de legendarische betrokkenheid op de homo-emancipatie zijn ontstaan, die Van Kilsdonk sindsdien in Amsterdam heeft tentoongespreid. In de jaren '60 eiste het Vaticaan zijn ontslag als studentenpastor, nadat hij in een rede de standpunten van de kerkleiding had gehekeld. Door de invloed van de toenmalige bisschop van Haarlem werd die eis uit Rome gelukkig ingetrokken.
Nadat pater Van Kilsdonk in 1960 werd aangesteld als studentenpastor bij de katholieke studentenvereniging aan de Universiteit van Amsterdam, begon hij zijn zwerftochten langs de hoofdstedelijke cafés, op zoek naar de eenzame student. Dat bracht hem er ook toe om op zondagavonden bij homokroegen langs te gaan. Hierdoor werd hij een bekende verschijning in het Amsterdamse homo-uitgaansleven.
Aanstaande zaterdag 1 december, World Aids Dag, zal in de Sint Olofskapel de bundel Dag jongen van licht worden gepresenteerd met een selectie afscheidsredes, die Jan van Kilsdonk uitsprak bij uitvaarten van homoseksuele mannen, bijna allen aidsslachtoffers. Nadat pater Van Kilsdonk in 1982 met pensioen was gegaan als studentenpastor en halverwege de jaren '80 de HIV/aidsepidemie uitbrak, die vooral onder homoseksuele mannen vele slachtoffers opeisten, stond hij veel van hen bij tijdens hun ziekte en sterfproces.
Dat de toespraken in deze bundel nog steeds actueel zijn en een aangrijpend beeld geven van de Amsterdamse homosubcultuur in de tweede helft van de 20ste eeuw, blijkt al uit de eerste reacties. Zo heeft romanschrijfster Margriet de Moor de bundel reeds aangeduid als “een monument”; de toespraken noemde ze “troostvol, bijna op het onmogelijke af, en verheffend”. Een boeiend artikel over Pater Van Kilsdonk van Peter-Paul de Baar is te vinden in het blad Ons Amsterdam, jrg. 60, februari 2008, p. 53-55.
Klik hier voor meer informatie over de priesterstola.
