#020today: Isodoor Opsomer

Als het Duitse leger optrekt naar Antwerpen wordt de stad Lier in oktober 1914 onder de voet gelopen. Er vallen veel slachtoffers en de vernielingen zijn enorm. De schilder Isidoor Opsomer doet dienst als burgerwacht, het lukt hem ternauwernood om gedurende het bombardement de stad te verlaten en met vrouw en kind via Oostende naar Engeland te vluchten. Zijn atelier in het oude centrum van de stad wordt toegetakeld door Duitse soldaten, zij kalken teksten zoals "Deutschland über alles..." over de schilderijen.

Het gezin verblijft een aantal maanden in Londen, in mei 1915 vertrekt Opsomer naar Nederland. Zijn vrouw en zoon gaan terug naar Lier. Hij vestigt zich in Den Haag en schildert stadsgezichten in Katwijk, Zeeland en Amsterdam. Namens de Belgische regering is hij betrokken bij de inrichting van tentoonstellingen van Belgische kunst. Andere Belgische schilders zijn ook uitgeweken naar Nederland: Gustave de Smet, Rik Wouters en Raoul Hynckes werken in Amsterdamse ateliers en hebben vriendschappen gesloten met Hollandse collega’s zoals Jan Sluyters en Leo Gestel. Deze beide kunstenaars hebben tekeningen en prenten gemaakt over de verschrikkingen van de oorlog in België en deze oorlogstaferelen worden naast de werken van Belgische kunstenaars tentoongesteld in verschillende Nederlandse steden. Het zijn verkooptentoonstellingen en de opbrengst komt ten goede aan de oorlogsslachtoffers. In de winter van 1916-1917 zijn ruim 360 werken te zien in het Stedelijk Museum, waaronder twaalf schilderijen van Isidoor Opsomer. Het schilderij ‘Begijnhof in Lier’ dat hij al in 1904 had geschilderd wordt voor 2500 gulden gekocht door een particulier die het schenkt aan het Stedelijk Museum.

Tijdens zijn verblijf in Nederland ontmoet Opsomer George Hendrik Breitner en hij ziet het werk van Frans Hals. Er gaat een wereld voor hem open en onder de invloed van de oude en de hedendaagse Hollandse meesters ontwikkelt hij een nieuwe eigen stijl. In Amsterdam schildert hij de Kloveniersburgwal met rechts de Zuiderkerk en in de verte de Waag (zie schilderij hierboven). Met losse toetsen heeft Opsomer de gracht, de boten en de lommerrijke walkanten geschilderd in een impressionistisch stijl die typerend is voor zijn werk in ballingschap.

In 1918 keert hij terug naar België en gaat les geven aan de academie in Antwerpen. Hij wordt een gewaardeerd kunstenaar en schildert talrijke portretten van vooraanstaande figuren uit het Belgische culturele leven. Hij blijft zijn banden met Nederland onderhouden, het Stedelijk Museum verwerft meerdere werken van hem en wijdt een tentoonstelling aan zijn werk in 1949. Het gezicht op de Kloveniersburgwal, dat Opsomer omstreeks 1916 schilderde, wordt in 1960 verworven voor de historische collectie van Amsterdam.

Lees meer over Isodore Opsomer op www.lier1418.be.