Sinds 26 januari 2015 wordt Michiel de Ruyter weer als grote zeeheld en redder des vaderlands gevierd in bioscopen door het hele land. De film Michiel de Ruyter steekt de bewondering niet onder stoelen of banken met als ondertitel: “Nederlands grootste zeeheld”. Heldenverering is van alle tijden, we zoeken in een held een voorbeeld of inspiratie voor onze eigen levenswandel of bewonderen hem of haar simpelweg om wat hij of zij gedaan heeft.
#020today: van Speyk bij de Ruyter
Mijmerend bij het praalgraf
Op dit schilderij staat een weesjongen, te herkennen aan zijn rood-zwarte kostuum, voor het praalgraf van De Ruyter in de Nieuwe Kerk. Uit zijn houding spreekt grote bewondering. Het jongetje stelt de jonge Jan van Speyk (1802-1831) voor, die in 1820 dienst nam bij de Koninklijke Marine. Grote faam verkreeg Van Speyk zelf in de roerige jaren nadat België zich in 1830 onafhankelijk had verklaard. Op 27 oktober van dat jaar had Van Speijk deelgenomen aan het bombardement van Antwerpen met zijn schip, kanonneerboot nº 2, een zeilschip bewapend met 1 kanon.
Drie maanden later, op 5 februari 1831 was van Speijk op de Schelde om scheepsladingen te controleren en goederen die voor oorlogsvoering konden dienen in beslag te nemen. Zijn schip dreef door een harde wind naar lager wal en werd tegen de kade geworpen. De boot werd bestormd door een menigte Belgische gewapende burgers en militairen. Die probeerden de Nederlandse vlag te strijken, hetgeen de vaderlandslievende Van Speijk niet wilde laten gebeuren. Hij liep het ruim in, voorzien van een brandende sigaar en waarschuwde de scheepsjongen met de woorden: “berg je billen jong!” Vervolgens gooide hij zijn brandende sigaar in het kruitvat, de boot explodeerde met een daverende klap.
Prozaïsche laatste woorden. Gelukkig had van Speyk in een brief aan zijn nicht betere laatste woorden geschreven: “…een infame Brabander worden? Dan liever de lucht in!!”, de “officiële” laatste woorden. Van Speijk werd een held van het vaderland. En in de Nieuwe Kerk, waar hij volgens de schilder Breukelaar had staan mijmeren bij het graf van zijn grote voorbeeld, kreeg hij zelf ook een praalgraf. Zijn opofferingsgezindheid een voorbeeld voor de jeugd.
Deze blog verscheen onlangs tevens als nieuwste bijdrage in de rubriek Hebben en Houwen van het Amsterdam Museum in stadblad De Echo.
Dit schilderij is te zien in de tentoonstelling De IJzeren Eeuw (5 maart t/m/ 2 augustus 2015).
Vorige maand plaatsten we een eerdere blog die aansloot op de film ‘Michiel de Ruyter’. Klik hier voor deze blog ‘Rouwstoet op de Dam’.
Klik hier voor het schilderij van Hendrik Breukelaar in de Collectie Online
938 keer bekeken